Stabilizacja dna koryta rzeki Wisły w rejonie ujęcia wody chłodzącej dla Ec Siekierki w km 504+600
PGNiG TERMIKA S.A. planując inwestycję pn.: „Stabilizacja dna koryta rzeki Wisły w rejonie ujęcia wody chłodzącej dla Ec Siekierki w km 504+600” dokłada najwyższych starań, aby prowadzona inwestycja w jak najmniejszym stopniu ingerowała w środowisko naturalne.
Cel inwestycji
Przeprowadzenie stabilizacja dna koryta rzeki ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania Ec Siekierki w okresie występowania niskiego poziomu wód rzeki Wisły (najczęściej występujący w okresie letnim). Ustabilizowanie dna Wisły w km 504+600 ma za zadanie zatrzymanie postępującej erozji dna w rejonie pompowni Ec Siekierki zlokalizowanej w km 504+500, stanowiącej ujęcie wody technologicznej dla zakładu. Stabilizacja dna stanowić będzie sztucznie stworzoną bazę (podstawę) erozyjną rzeki, powyżej której rzeka w przyszłości nie będzie mogła bardziej wciąć się w podłoże.
Realizacja inwestycji jest niezbędna, gdyż poziom dna rzeki Wisły od czasu wykonania ujęcia wód dla Ec Siekierki, w wyniku procesów erozyjnych rzeki, ulegał ciągłemu obniżeniu.
Realizacja projektu ma zapewnić bezpieczeństwo ciągłości produkcji zakładu i brak zagrożeń dla dostaw ciepła dla mieszkańców Warszawy.
Lokalizacja inwestycji
Teren, na którym przewidziana jest inwestycja położony jest w województwie mazowieckim, na terenie Miasta Stołecznego Warszawy, w dzielnicach Wilanów i Wawer, na działkach o numerach ewidencyjnych:
działka nr 1, obręb 3-13-29; działka nr 6/3, obręb 1-06-05; działka nr 6/10, obręb 1-06-05; działka nr 6/11, obręb 1-06-05; działka nr 6/12, obręb 1-06-05.
Stabilizacja dna wykonana będzie w korycie rzeki Wisły, w osi istniejącej ostrogi 4/505 usytuowanej na prawym brzegu rzeki Wisły, w km 504+600 (wg osi warszawskiej trasy regulacyjnej). Stabilizacja zostanie wykonana pomiędzy głowicą ostrogi na prawym brzegu, a skarpą koryta rzeki na lewym brzegu. (Rys. 1. Lokalizacja inwestycji.)
Zakres działań inwestycyjnych
Stabilizacja dna zostanie wykonana z materacy faszynowo – kamiennych, w sposób przypominający konstrukcję fundamentów budowli regulacyjnych. W poprzek koryta rzeki (pomiędzy głowicą ostrogi 4/505 na prawym brzegu, a skarpą koryta rzeki na lewym brzegu – ok 143,9 m długości) zostanie ułożony materac faszynowo-kamienny o grubości od 60 do 100cm. Szerokość warstwy wyniesie około 28 m. Materace będą dociążone warstwą narzutu kamiennego o grubości do 30 cm.
Materace faszynowe, wykonane są w pełni z materiałów naturalnych jakimi jest wierzba pochodząca z upraw polderów, i nie mają negatywnego wpływu na stan wód.
(Rysunek 2 – Materac faszynowo – kamienny)
Na lewym brzegu Wisły stabilizacja dna koryta łączyć się będzie z ubezpieczeniem skarpy. Podstawa skarpy zostanie ubezpieczona materacem taśmowym – od strony wody górnej będzie to materac taśmowy o szerokości 8,0 m i długości 108,0 m, Materac będzie mieć grubość 1,0 m. Powyżej materaca na połączeniu z ubezpieczeniem skarpy zostanie usypany na geowłókninie narzut kamienny z wyprofilowaną półką o szerokości 1,0 m. Nachylenie narzutu kamiennego poniżej półki wyniesie 1:2. W narzucie kamiennym zakotwione zostanie ubezpieczenie skarpy, wykonane jako narzut kamiennym w płotkach. (Rys.3. Lewy brzeg widok ogólny w stronę wody górnej)(foto.: P. Miąskiewicz, 2021).
Na prawym brzegu Wisły stabilizacja dna koryta rzeki została zaprojektowana w osi ostrogi 4/505 w km 504+600. Stabilizacja dna będzie się łączyć z głowicą ostrogi poprzez obudowanie głowicy materacami taflowymi, na których zostanie wykonany narzut kamienny o grubości do 30 cm. Szerokość pasa narzutu kamiennego na ubezpieczeniu głowicy ostrogi wyniesie 10 – 20 m. Nachylenie materacy od wody górnej i dolnej będzie identyczne z istniejącym nachyleniem korpusu ostrogi. (Rys. 4. Widok na prawy brzeg z ostrogą nr 4/505 (foto.: P. Miąskiewicz, 2021).(Rys. 5. Przekrój poprzeczny przez konstrukcję stabilizacji.)
Wszelkie prace związane z wykonaniem stabilizacji dna koryta rzeki odbywać się będą z poziomu rzeki przy użyciu barek.
Ingerencja w środowisko naturalne zostanie ograniczona do minimum.
W ramach realizacji inwestycji wycinka drzew znajdujących się na terenie planowanej inwestycji zostanie ograniczona do minimum. Planuje się jedynie usunięcie drzew obumarłych, stanowiących zagrożenia bezpieczeństwa.
W celu minimalizacji oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wszystkie prace wykonywane będą pod nadzorem przyrodniczym (ichtiologicznym, ornitologicznym i herpetologicznym).
Przewidywany termin realizacji inwestycji to III i IV kwartał 2025 roku. Prace związane ze stabilizacją dna koryta rzeki potrwają przez okres ok 4 miesięcy.
Zasięg oddziaływania inwestycji
W ramach prac przygotowawczych określono zasięg oddziaływania Inwestycji, przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą obszaru znajdującego się w zasięgu oddziaływania inwestycji oraz określono wpływ inwestycji na przyrodę.
Granica zasięgu oddziaływania planowanej stabilizacji dna na stany wody w Wiśle powyżej ujęcia wody chłodzącej dla Ec Siekierki będzie sięgała 501,5 km. Podczas niskich przepływów Wisły tj. 150 m³/s zasięg odziaływania wynosi zaledwie 3 kilometry powyżej planowanej inwestycji utrzymując stabilizacje poziomu Wisły na tym odcinku. Przy przepływach średnich oraz wysokich, zakres oddziaływania skraca się do poziomu niemającego wpływu na stan lustra rzeki.
Niewątpliwym pozytywnym aspektem projektu jest również brak wpływu na stan żeglugi Wiślanej, z racji uwzględnienia kinety o szerokości 30metrów stanowiącej obniżenie projektowanej konstrukcji stabilizującej, która nawet podczas zaniżonych stanów Wisły umożliwia swobodny przepływ żeglugi.
Oddziaływanie na przyrodę
Ichtiofauna
Rzeka Wisła jest ważnym korytarzem ekologicznym o randze krajowej (GKPnC-10A), dla ryb didromiczych. Stabilizacja dna będzie obiektem zatopionym, położonym na głębokości około 1-1,2 m poniżej poziomu wody w Wiśle przy stanach niskich i zostanie zbudowana z materiałów (kamień, faszyna), przypominających występujące w dnie wychodnie utworów trudno zmywalnych. Należy, również przypuszczać, iż w krótkim terminie nastąpi naniesienie drobnoziarnistych osadów dennych, co spowoduje uzyskanie zbliżonych warunków dennych do obecnie występujących. Przy założeniu, iż minimalna głębokość Wisły nad zatopionym progiem wynosiła będzie ponad 1,0-1,2 m, nie wpłynie to w znacząco negatywny sposób na migrację ryb didromicznych oraz ryb dorosłych, których obecność została potwierdzona w trakcie prowadzonych inwentaryzacji.
Ptaki
W przypadku ptaków wpływ inwestycji jest różny w zależności od ich przynależności do jednaj z dwóch grup ekologicznych. W przypadku gatunków związanych z roślinnością nadbrzeżną, a szczególnie z lasami łęgowymi inwestycja pozostanie bez wpływu na te gatunki lub w pewnym stopniu może lokalnie poprawić jakość siedliska, z którym są związane.
W przypadku ptaków związanych ściśle z korytem rzeki (mewy, rybitwy, sieweczki, brodźce) nawet nieznaczne podniesienie poziomu wody, prowadzi do zmniejszenia szansy powstawania środowisk preferowanych przez te gatunki, czyli wysp, łach i młak. Na omawianym odcinku rzeki już teraz tworzą się one sporadycznie, a prawdopodobieństwo ich powstania po realizacji inwestycji zmniejszy się jeszcze bardziej. Dolina Wisły w miejscu inwestycji jest nieco przewężona (tzw. „gorset warszawski”, co sprawia, że piaszczyste ławice i wyspy tworzą się na tym odcinku znacznie rzadziej niż na szerszych odcinkach rzeki. Z tego powodu jest ona mniej atrakcyjna dla mew, sieweczek, piskliwców i innych gatunków związanych z tymi środowiskami. W przypadku omawianej inwestycji efekt piętrzenia może być odczuwalny do 3 km w górę rzeki (od miejsca piętrzenia), co oznacza, że inwestycja nie powinna wpłynąć na miejsca rozrodu tych gatunków znajdujące się w nieodległym rezerwacie przyrody „Wyspy Zawadowskie” (ok. 4 km od planowanego miejsca piętrzenia). Efekt piętrzenia nie będzie tam odczuwalny.
Ssaki
W przypadku ssaków wpływ inwestycji pozostanie raczej obojętny na wszystkie odnotowane gatunku, choć w przypadku bobra może być on pozytywny, ponieważ istnieje spore prawdopodobieństwo, że miejsce rozrodu tego gatunku będzie lepiej zabezpieczone przed wysychaniem w okresie letnich niżówek.
Herpetofauna
W przypadku płazów i gadów ich skład gatunkowy jest stosunkowo ubogi, a liczba stanowisk (szczególnie miejsc rozmnażania) przedstawicieli tych grup jest stosunkowo niewielka. Charakter planowanej inwestycji, prowadzący do nieznacznego spiętrzenia wody, może poprawić warunki bytowania płazów na tym terenie, natomiast raczej pozostanie bez wpływu na gady.
Flora i siedliska przyrodnicze
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania. Przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu nie będą miały istotnego negatywnego oddziaływania na zasoby zbiorowisk roślinnych oraz różnorodność gatunkową roślin naczyniowych, mszaków, porostów i grzybów w skali lokalnej i regionalnej. W przypadku siedliska przyrodniczego *91E0 (Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe) przedsięwzięcie nie jest zlokalizowane w granicach siedliska, w związku z tym nie nastąpi jego fizyczne zniszczenie poprzez zajęcie terenu. Przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu nie spowodują zaburzeń w strukturze i funkcjach siedliska, ponieważ nie wiążą się z szeroko rozumianą gospodarką leśną oraz modyfikowaniem wód Wisły. Nie wpływa na procesy zalewów i przepływów wód powierzchniowych. Ponadto nie stanowi źródła rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych. Reasumując areał siedliska ani stan zachowania siedliska nie ulegnie zmianie w wyniku realizacji inwestycji.
Niepodjęcie prac mających na celu ustabilizowanie dna Wisły będzie skutkowało dalszymi procesami erozyjnymi oraz dalszym obniżaniem się rzędnej dna rzeki, co w konsekwencji będzie miało negatywny wpływ na funkcjonowanie ujęcia wody dla Ec Siekierki, a co za tym idzie zdestabilizuję pracę zakładu. (Rys. 6. Schematyczne przedstawienie lokalizacji i zakresu prac związanych z przedsięwzięciem)
Prosimy o przekazanie pytań do 06.01.2024 pocztą na adres: PGNiG TERMIKA S.A., 03-216 Warszawa; ul. Modlińska 15 z dopiskiem: stabilizacja lub: stabilizacja@termika.pgnig.pl
UWAGA: Odpowiemy na pytania zawierające imię, nazwisko, adres i podpis wnioskodawcy.
Źródło: PGNiG TERMIKA SA
