Energetyka jutra – suwerenna, bezpieczna i gwarantująca konkurencyjność gospodarczą

Intensywny rozwój źródeł odnawialnych powiązany z rozwojem narzędzi uelastyczniających system energetyczny, likwidacja barier technologicznych dla energetyki rozproszonej i prosumenckiej, ograniczanie spekulacji w systemie ETS, zmiany w sposobie wykorzystania przychodów ze sprzedaży uprawnień do emisji, dostosowanie programu górnictwa kamiennego i brunatnego do realiów transformacji energetycznej – to zdaniem uczestników Meetingu Gospodarczego KIG najpilniejsze działania, które należy podjąć w celu zapewnienia Polsce bezpieczeństwa energetycznego, przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności gospodarki. 

Już po raz dwunasty przedstawiciele szeroko rozumianej branży energetycznej spotkali się w Warszawie na organizowanym corocznie przez Komitet ds. Energii i Polityki Klimatycznej KIG Meetingu Gospodarczym. Tegoroczna edycja odbyła 13 listopada w Warszawie pod hasłem „Ku energetyce jutra z zachowaniem konkurencyjności i bezpieczeństwa”. – Meeting Gospodarczy już od kilkunastu lat jest platformą dyskusji na temat najważniejszych problemów z obszaru polityki energetycznej. W ostatnich, trudnych i naznaczonych kolejnymi kryzysami latach, dyskusje o tym, jak zagwarantować bezpieczeństwo oraz suwerenność energetyczną, nie tracąc przy tym konkurencyjności gospodarczej, są szczególnie ważne  – mówi Marek Kłoczko, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej. 

Chociaż obecna sytuacja na krajowym rynku energii, w porównaniu do stanu sprzed kilkunastu miesięcy, jest względnie stabilna, to skomplikowana sytuacja geopolityczna oraz planowane wprowadzanie nowych regulacji powoduje, że rynek ten w najbliższym czasie wciąż czeka wiele wyzwań. – Przeprowadzona na przełomie 2022/2023 roku przez kraje członkowskie interwencja w zakresie cen  gazu i energii elektrycznej oraz zmiany reguł rynkowych zapobiegające skokowemu wzrostowi cen przyniosły pewne pozytywne skutki. Należy jednak pamiętać, że są to rozwiązania doraźne i zakończą się wraz z wprowadzeniem opracowywanych obecnie nowych zasad europejskiego rynku energii. Dlatego konieczne jest jak najszybsze podjęcie pilnych działań dla wzmocnienia krajowej energetyki – wyjaśnia dr hab. inż. Stanisław Tokarski, Przewodniczący Komitetu ds. Energii i Polityki Klimatycznej KIG.

Przewodniczący zaznacza również, że obok nowych regulacji europejskich, dodatkowym impulsem do bardziej aktywnych działań w kierunku dostosowania polityki energetycznej Polski do nowych, globalnych wyzwań będzie odbywający się niebawem szczyt klimatyczny COP28 w Dubaju. – Niezależnie od pilnej potrzeby kontynuacji działań na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich, pamiętać należy o lekcji jaką otrzymaliśmy w latach 2022-2023, kiedy na skutek napaści Rosji na Ukrainę wystąpiły braki surowców energetycznych i pojawiła się perspektywa zimnych mieszkań. Groźba konfliktów zbrojnych wciąż jest realna. Do troski zatem o klimat należy dołączyć troskę o bezpieczeństwo i suwerenność energetyczną Unii jako całości i poszczególnych jej członków. Żadne państwo europejskie samodzielnie nie jest suwerenne, ale UE jako całość może być suwerenna, także energetycznie – mówi Stanisław Tokarski. 

Próbą dostosowania polityki energetycznej Polski do nowych warunków na rynku paliw i energii są opublikowane w tym roku założenia korekty polityki energetycznej państwa (PEP 2040). Wyraźnie zostało w niej zwiększone tempo rozwoju źródeł odnawialnych, ze zmniejszeniem wykorzystania gazu jako paliwa przejściowego w transformacji. Wskazano również potrzebę utrzymania części bloków węglowych w dłuższym okresie, w nowych reżimach pracy i dla dostarczania koniecznych usług regulacyjnych i jakościowych niezbędnych dla KSE. Umożliwi to zwiększanie udziału produkcji energii ze źródeł OZE.

Eksperci ds. polityki energetycznej skupieni przy KIG uważają, że budowa bezpiecznej, suwerennej i zapewniającej konkurencyjność polskich przedsiębiorstw „energetyki jutra”, powinna uwzględniać kilka postulatów. Zostały one zebrane w IX Apelu Warszawskim KIG. Najważniejsze postulaty to:

• Zaplanowanie bardziej intensywnego rozwoju źródeł odnawialnych,  skorelowanego z rozwojem narzędzi zwiększania elastyczności systemu (magazynowanie energii, usługi systemowe, wykorzystanie źródeł rozproszonych i prosumenckich w powiązaniu z łączeniem sektorów energii elektrycznej i ciepła oraz autokonsumpcja energii), zgodnie z oczekiwaniem społecznym i wymaganiami krajowej gospodarki dla utrzymania jej konkurencyjności. Wymaga to zmniejszenia barier i utrudnień regulacyjnych.
• Intensyfikacja przebudowy systemów przesyłowego i dystrybucyjnych w celu likwidacji barier technologicznych dla rozwoju energetyki rozproszonej i prosumenckiej. Lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury wyłączanych trwale źródeł węglowych.
• Dostosowanie programu górnictwa węgla kamiennego i brunatnego do zaktualizowanych potrzeb zabezpieczania dostaw paliwa dla węglowych źródeł wytwórczych z zachowaniem konkurencyjności wytwarzania energii z węgla, w interesie krajowej gospodarki i zgodnie z czwartym filarem PEP – suwerenności energetycznej.
• Korekta legislacji europejskich w zakresie ograniczenia  funkcjonowania Systemu ETS jako instrumentu finansowego, oraz faktycznego wykorzystywania przychodów budżetowych ze sprzedaży uprawnień EUA dla finansowania inwestycji, których celem jest obniżanie emisyjności i przebudowa systemów dystrybucyjnych energii.

Źródło: Krajowa Izba Gospodarcza