Stanowisko Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie możliwości skorzystania przez zmodernizowane jednostki kogeneracji z systemu premii gwarantowanej

W związku z wątpliwościami dotyczącymi stosowania przepisów ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji w kontekście decyzji Komisji Europejskiej z dnia 15 kwietnia 2019 zatwierdzającej mechanizm wsparcia przewidziany w tej ustawie oraz w kontekście praktyki udzielania pomocy publicznej dla aktywów modernizowanych, Urząd Regulacji Energetyki wystąpił o opinię Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, czyli organu właściwego w kwestiach pomocy publicznej. Załączamy pismo, w którym regulator zwrócił się do urzędu antymonopolowego o opinię oraz pełną treść stanowiska UOKiK.

W ramach przygotowanego w URE zapytania zdefiniowane zostały dwie grupy przypadków.

Modernizacja jednostki a wsparcie dla kogeneracji

Regulator zapytał urząd antymonopolowy czy do wsparcia w systemie premii gwarantowanej (przyznawanej poza systemem aukcyjnym) można zakwalifikować wytwórców, którzy zwiększyli moce zainstalowane w istniejących jednostkach kogeneracji poprzez wymianę turbiny wraz z przekładnią oraz wymianę generatora lub poprzez wymianę zainstalowanych silników (wraz z generatorem).
W ocenie URE w świetle przepisów krajowych taka inwestycja powinna zostać zakwalifikowana jako modernizacja jednostki kogeneracyjnej.

UOKiK zauważył, że w wyniku opisanego działania dochodzi do zmiany parametrów technicznych/użytkowych istniejącej jednostki kogeneracji. Jeżeli działania te spełniają również warunek dotyczący czasu wyprodukowania zainstalowanych urządzeń (urządzenia zostały wyprodukowane w okresie 60 miesięcy przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej w zmodernizowanej jednostce) nie ma przeszkód, aby uznać je za modernizację. Jednocześnie, w opinii UOKiK, z uwagi na fakt, że okres wsparcia przysługujący zmodernizowanej jednostce kogeneracji uzależniony jest od poziomu poniesionych kosztów inwestycyjnych odniesionych do kosztów wybudowania nowej porównywalnej jednostki kogeneracji taka modernizacja nie powinna skutkować bardzo istotnym zwiększeniem mocy instalacji kogeneracji i tym samym znacznym zwiększeniem kwoty otrzymanej premii gwarantowanej.

Premia gwarantowana, czy aukcja?

URE wskazał również, że w przypadku rozbudowy istniejącej jednostki kogeneracji o kolejne jednostki wytwórcze, które mogą być kwalifikowane jako odrębne jednostki kogeneracji, rozbudowa taka nie powinna być kwalifikowana jako modernizacja istniejącej jednostki kogeneracji, a w konsekwencji chcąc korzystać z systemu wsparcia nowa jednostka kogeneracji powinna uczestniczyć w aukcji.

W opinii UOKiK aukcyjny system wsparcia bezsprzecznie powoduje mniejsze zakłócenia konkurencji, niż wsparcie w postaci premii gwarantowanej. Motywem wprowadzenia systemu wsparcia w postaci premii gwarantowanej były argumenty świadczące za tym, że zestawienie obu rodzajów instalacji w jednej aukcji spowoduje osiągnięcie nieoptymalnych wyników, ponieważ oba rodzaje jednostek znajdują się w innej sytuacji faktycznej. Zatem UOKiK twierdzi, że interpretacja przepisów w analizowanym zagadnieniu powinna mieć charakter zawężający. Zdaniem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie powinno zostać uznane za modernizację działanie polegające na dobudowie nowych urządzeń, których celem byłoby jedynie zwiększenie mocy istniejącej jednostki kogeneracji. Jednocześnie nie powinno być również możliwe uznanie wielu jednostek o mocy 0,99 MW umieszczonych w jednej lokalizacji za samodzielne małe instalacje kogeneracji^[1]. Oba wskazane działania mogą bowiem prowadzić do obejścia obowiązującego prawa w celu uzyskania wsparcia w formie premii gwarantowanej.

***

Wspieranie wysokosprawnej kogeneracji ma ograniczyć niekorzystne zjawiska środowiskowe, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw ciepła i energii elektrycznej, ma także poprawić efektywność wykorzystania nośników energii. W tym celu ustawa CHP  wprowadziła cztery mechanizmy polegające na wsparciu w postaci premii dopłacanych wytwórcom do ceny energii elektrycznej w ramach następujących systemów:

• aukcyjny system wsparcia,
• system wsparcia w formie premii gwarantowanej,
• system wsparcia w formie premii gwarantowanej indywidualnej (wysokość premii ustalana jest indywidualnie w drodze decyzji Prezesa URE),
• system wsparcia w formie naboru (wysokość premii ustalana jest indywidualnie przez Prezesa URE).