Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy, wdrożony zostanie m.in. system inteligentnego opomiarowania. Przewiduje on zainstalowanie inteligentnych liczników pomiarowych u odbiorców końcowych, dzięki czemu, będą oni rozliczani za energię elektryczną według rzeczywistego zużycia, a nie, jak dotychczas, według prognoz.

Jak wyjaśnia specjalista Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) Rafał Świstak, operatorzy systemów dystrybucyjnych już od  wielu lat współpracują w procesie przygotowania do wdrożenia liczników zdalnego odczytu na masową skalę. Jednym z tych działań jest uzgodnienie wymagań funkcjonalnych dla liczników.

– Sama instalacja liczników jest ogromnym wyzwaniem logistycznym, które dzięki swojej skali (ok. 17 mln szt. liczników), powszechności i dostępności, pozwoli na maksymalizację korzyści dla poszczególnych interesariuszy, z których w centrum uwagi znajduje się odbiorca. Z tą myślą zostały skoordynowane prace dotyczące wdrożenia inteligentnego opomiarowania w Polsce, prowadzone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska – mówi.

Liczniki zdalnego odczytu, zwane też inteligentnymi licznikami pomiarowymi (licznikami smart lub AMI), do 31 grudnia 2028 r., zostaną zainstalowane u co najmniej 80 % odbiorców końcowych, jako element systemu inteligentnego opomiarowania.

Inteligentne opomiarowanie – korzystne rozliczanie

„Istotnymi różnicami, jakie występują pomiędzy standardowym licznikiem a licznikiem zdalnego odczytu są jego funkcjonalności. Liczniki „tradycyjne” nie posiadały m. in.: zdalnej, dwukierunkowej, komunikacji pomiędzy licznikiem a systemem pomiarowym; możliwości pomiaru energii wprowadzonej do sieci – funkcjonalności koniecznej dla prosumentów, niewymagającej wymiany licznika; oceny parametrów jakości energii elektrycznej, umożliwiającej naliczanie bonifikat czy wbudowanego rozłącznika, np. dla usługi przedpłatowej” – tłumaczy ekspert PTPiREE.

System, którego wdrożenie zakłada projekt nowelizacji ustawy – Prawo energetyczne, przewiduje wiele korzyści dla odbiorców końcowych. Wśród nich są: rozliczanie za energię elektryczną według rzeczywistego zużycia a nie według prognoz, uzyskanie przez nich dostępu do swoich danych pomiarowych czy odczyt zużycia energii elektrycznej bez fizycznej obecności inkasenta.

– Inteligentne opomiarowanie umożliwi wprowadzanie nowych rozwiązań regulacyjnych, jak np. taryfy dynamiczne. Ułatwi także monitorowanie jakości energii elektrycznej w sieci elektroenergetycznej – dla odbiorców będzie to ważne ze względu na ułatwienie uzyskania bonifikat za przerwy i niewłaściwą jakość dostarczanej energii – podsumowuje Rafał Gawin, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Trzeba podkreślić, że takie bonifikaty będą możliwe dzięki zastosowaniu tzw. wskaźników jakości, pozwalających na szybką informację dla operatora dotyczącą jakości energii.

– Każdy z liczników instalowanych u poszczególnych grup odbiorców będzie posiadał ten sam zestaw funkcjonalności. Warto zauważyć, że niektóre są innowacyjne w stosunku do rozwiązań standardowo występujących w licznikach na świecie. Jedną z nich jest właśnie zastosowanie  wskaźników jakości energii elektrycznej – podkreśla Rafał Świstak z PTPiREE.

Digitalizacja rynku energii? To nie tylko bezpieczniejsze dane

Zmiana ustawy umożliwi również stopniową digitalizację rynku energii – informacje i dane przekazywane będą do Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE). Zarządzanie systemem, w tym przetwarzanie danych ze wszystkich liczników inteligentnych będzie zadaniem Operatora Informacji Rynku Energii (OIRE). Funkcja OIRE zostanie powierzona pperatorowi systemu przesyłowego – Polskim Sieciom Elektroenergetycznym S.A. (PSE S.A.).

– Rolą URE, czyli regulatora, będzie zatwierdzenie zasad współpracy operatora informacji rynku energii (OIRE) z użytkownikami systemu – wyjaśnia Prezes URE.

– Dziś wiadomo, że integracji rynkowej i transformacji energetycznej nie da się przeprowadzić bez digitalizacji sieci, która musi jednak uwzględniać dwa najistotniejsze aspekty, to jest bezpieczeństwo i prywatność odbiorców. Uporządkowanie zasad dotyczących opomiarowania, korzystania ze zdalnych liczników, komunikacji oraz funkcjonowania centralnego systemu informacji rynku energii to krok w dobrym kierunku – dodaje, z kolei, były Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dr hab. Mariusz Swora.

Jakie korzyści przyniesie wymiana komunikatów poprzez CSIRE?

• Skróci czas potrzebny na zmianę sprzedawcy, w wyniku czego, ułatwi odbiorcy końcowemu wybór najkorzystniejszej dla niego oferty.
• Dzięki funkcjom inteligentnych liczników odbiorcy będą mieli możliwość korzystać z rozliczeń przedpłatowych. Rozwiązanie to pozwoli im na zachowanie elastyczności rozliczeń i wpływu na ponoszone koszty energii elektrycznej.
• Przy zachowaniu bezpieczeństwa informacji i ochrony danych osobowych, odbiorcy będą mieli możliwość udostępniania własnych informacji, w tym danych pomiarowych, wskazanym przez nich podmiotom w celu otrzymania przygotowanych specjalnie dla nich ofert sprzedaży energii lub zakupu usług energetycznych.

Zdaniem Mariusza Swory, chodzi o to, aby inteligentne liczniki odbiorców w gospodarstwach domowych były ściśle podporządkowane celom, którym mają służyć.

– Odbiorca powinien zyskać pełniejszą kontrolę nad swoim zużyciem energii, co przekłada się na wysokość jego rachunków. Natomiast, z punktu widzenia funkcjonowania rynku energii,  łatwo dostępne dane, których obecnie brakuje, dają możliwość lepszej kontroli nad procesami zachodzącymi na rynku energii, a więc również nad nieuczciwymi praktykami jego uczestników – zaznacza.

Aktywizacja odbiorcy końcowego

To jednak nie koniec profitów dla odbiorców końcowych. Regulacje przewidziane w projekcie nowelizacji ustawy – Prawo energetyczne umożliwią ich aktywizację także poprzez stworzenie ram prawnych dla funkcjonowania:

• tzw. infrastruktury sieci domowej (ang. IoT) – odbiorca końcowy będzie mógł zwrócić się do operatora sieci o umożliwienie komunikacji licznika inteligentnego z urządzeniami tego odbiorcy, o ile spełniają one wymagania określone w rozporządzeniu wykonawczym. Operator będzie miał dwa miesiące na ich nieodpłatne skomunikowanie.
• magazynów energii elektrycznej – jednoczesna digitalizacja sektora energetycznego i zniesienie istniejących barier w rozwoju magazynów energii elektrycznej zachęci potencjalnych prosumentów do inwestycji w odnawialne źródła energii połączone z magazynem energii elektrycznej.

Takie rozwiązanie jest praktyczną odpowiedzią na obawę odbiorców, że OZE zaopatrują w energię jedynie przy sprzyjających warunkach pogodowych, równocześnie przy zagwarantowaniu stabilności pracy sieci, a więc i jakości dostarczanej energii.

Inteligentnie w energetyce – informacja i edukacja

– Jedną z podstawowych korzyści inteligentnego opomiarowania jest powszechny dostęp do informacji o zużyciu energii elektrycznej, który poprawi wzrost świadomości energetycznej odbiorcy i pozwoli na wzmocnienie zachowań na rzecz efektywnego wykorzystania energii i racjonalizacji jej poboru. Ponadto skróceniu i ułatwieniu ulegną procesy rynku energii, z których najczęściej korzystają odbiorcy – zaznacza Rafał Świstak z PTPiREE.

Jak widać, profitów dla odbiorcy końcowego, wynikających z wdrażania inteligentnych sieci elektroenergetycznych oraz funkcjonalności liczników zdalnego odczytu, jest wiele.

– Aby odbiorcy mogli poznać je lepiej, w uzupełnieniu działań legislacyjnych prowadzonych, w przyszłym roku będzierealizowana ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna w ramach projektu „Inteligentnie w energetyce. Wsparcie budowy inteligentnej sieci energetycznej w Polsce – podsumowuje Minister Klimatu i Środowiska, Michał Kurtyka.

Projekt uzyskał dofinansowanie w wysokości 8 670 000 zł z poddziałania 1.4.1 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska