Domy neutralne dla klimatu
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków pomoże obniżać rachunki za energię i ograniczać emisje.
Dyrektywa w sprawie poprawy charakterystyki energetycznej budynków jest kolejnym kamieniem milowym Europejskiego Zielonego Ładu. Właśnie została zaakceptowana przez Radę UE. Przepisy określają ramy dla państw członkowskich mające na celu ograniczenie emisji i zużycia energii w budynkach w całej UE, od domów i miejsc pracy po szkoły, szpitale i inne budynki publiczne. Przyczyni się to do poprawy zdrowia i jakości życia ludzi. W zmienionej dyrektywie określono ambitne cele w zakresie ograniczenia ogólnego zużycia energii w budynkach w całej UE, z uwzględnieniem specyfiki krajowej. Pozostawiono w rękach państw członkowskich, które budynki mają być ukierunkowane i jakie środki należy podjąć. Zwiększy popyt na czyste technologie produkowane w Europie oraz przyczyni się do tworzenia miejsc pracy, inwestycji i wzrostu gospodarczego.
Każde państwo członkowskie przyjmie własną krajową ścieżkę redukcji średniego zużycia energii pierwotnej w budynkach mieszkalnych o 16% do 2030 r. i o 20-22% do 2035 r. W przypadku budynków niemieszkalnych będą musiały do 2030 r. przeprowadzić renowację 16% budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej, a do 2033 r. – 26% budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej. Państwa członkowskie będą miały możliwość zwolnienia z tych obowiązków niektórych kategorii budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, w tym budynków zabytkowych lub domów wakacyjnych. Obywatele otrzymają wsparcie w ich wysiłkach na rzecz poprawy jakości swoich domów. Dyrektywa wymaga utworzenia punktów kompleksowej obsługi w zakresie doradztwa w zakresie renowacji budynków, a przepisy dotyczące finansowania publicznego i prywatnego sprawią, że renowacja stanie się bardziej przystępna cenowo i wykonalna.
Dyrektywa zwiększy niezależność energetyczną Europy, zgodnie z planem REPowerEU dzięki ograniczeniu naszego wykorzystania importowanych paliw kopalnych. Zmieniona dyrektywa sprawi, że „bezemisyjność” stanie się normą dla nowych budynków. Wszystkie nowe budynki mieszkalne i niemieszkalne muszą mieć zerowe emisje na miejscu z paliw kopalnych, od 1 stycznia 2028 r. w przypadku budynków publicznych i od 1 stycznia 2030 r. w przypadku wszystkich innych nowych budynków, z możliwością szczególnych wyłączeń. Zaostrzona dyrektywa zawiera nowe przepisy mające na celu stopniowe wycofywanie paliw kopalnych pochodzących z ogrzewania w budynkach oraz zwiększenie wykorzystania instalacji wykorzystujących energię słoneczną, z uwzględnieniem uwarunkowań krajowych. Państwa członkowskie będą również musiały zapewnić, aby nowe budynki były „gotowe na energię słoneczną”. Dotacje na instalację samodzielnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi zostaną wstrzymane od 1 stycznia 2025 r. Zwiększy również upowszechnienie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju dzięki przepisom dotyczącym wbudowanego okablowania, punktów ładowania pojazdów elektrycznych i miejsc parkingowych dla rowerów.
Lepsze planowanie renowacji oraz wsparcie techniczne i finansowe będą miały kluczowe znaczenie dla uruchomienia fali renowacji w całej UE, co przewidziano w zmienionej dyrektywie. Aby zwalczać ubóstwo energetyczne i obniżyć rachunki za energię, środki finansowania będą musiały motywować do przeprowadzania renowacji i towarzyszyć im oraz być ukierunkowane w szczególności na odbiorców wrażliwych i budynki o najgorszej charakterystyce energetycznej, w których zlokalizowano więcej gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym.
– Aby odnieść sukces w transformacji ekologicznej, musimy zadbać o to, by zmieniła ona życie obywateli na lepsze. Chcemy pomóc ludziom w uczynieniu ich domów bardziej energooszczędnymi, wygodniejszymi i zdrowszymi. Zmieniona dyrektywa przynosi korzyści wszystkim obywatelom: poprawa charakterystyki energetycznej budynków spowoduje zarówno niższe rachunki za energię, jak i niższe emisje gazów cieplarnianych – mówi Maroš Šefčovič, Wiceprzewodniczący Wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, Stosunków Międzyinstytucjonalnych i Prognozowania.
– Poprawa charakterystyki energetycznej budynków ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia naszych ambicji w zakresie neutralności klimatycznej oraz zwiększenia niezależności energetycznej Europy. Renowacje to inwestycje w lepszą przyszłość. Ufam, że wzmocniona dyrektywa umożliwi państwom członkowskim pobudzenie fali renowacji w całej UE, przy jednoczesnym poszanowaniu różnorodności zasobów budowlanych UE – mówi Kadri Simson, Komisarz ds. Energii.
– W Europie neutralnej dla klimatu musimy być w stanie ogrzewać i chłodzić nasze domy i budynki przy minimalnych emisjach. Mamy do tego technologie, ale musimy stworzyć silniejsze uzasadnienie biznesowe dla renowacji. Nowa dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków pomoże zmobilizować dodatkowe środki finansowe i pobudzić łańcuchy wartości w budownictwie. Wspólnie możemy pomóc właścicielom domów i przedsiębiorstwom w renowacji, aby zaoszczędzić pieniądze i przygotować się na przyszłość neutralną emisyjnie – mówi Wopke Hoekstra, Commissioner for Climate Action.
Kolejne kroki
Zmieniona dyrektywa zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i wejdzie w życie w najbliższych tygodniach. Następnie państwa członkowskie będą musiały ją transponować do prawa krajowego.
Kontekst ogólny
Budynki odpowiadają za około 40% zużycia energii w UE, ponad połowę zużycia gazu w UE (głównie poprzez ogrzewanie, chłodzenie i ciepłą wodę użytkową) oraz 35% emisji gazów cieplarnianych związanych z energią. Obecnie około 35% budynków w UE ma ponad 50 lat, a prawie 75% budynków jest nieefektywnych energetycznie. Jednocześnie średni roczny wskaźnik renowacji wynosi jedynie około 1%.
W 2020 r. Komisja przedstawiła swoją strategię „Fala renowacji”, której celem jest co najmniej podwojenie wskaźników renowacji do 2030 r. oraz zapewnienie, aby renowacje prowadziły do większej efektywności energetycznej i większej liczby odnawialnych źródeł energii w budynkach. Wniosek Komisji dotyczący zmiany dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków z grudnia 2021 r. został uzupełniony dodatkowymi elementami dotyczącymi wykorzystania energii słonecznej w budynkach w ramach planu REPowerEU w maju 2022 r. Współprawodawcy osiągnęli porozumienie polityczne w grudniu 2023 r.
Dyrektywa jest kluczowym elementem działań UE na rzecz odejścia od paliw kopalnych i podwojenia tempa poprawy efektywności energetycznej i potrojenia zdolności w zakresie energii ze źródeł odnawialnych do 2030 r., zgodnie z ustaleniami ze światowymi partnerami na COP28. Dzisiejsze przyjęcie opiera się na ukończeniu i wejściu w życie przepisów pakietu „Gotowi na 55” i przyczyni się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r.
Więcej Informacji
Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
