Lądek-Zdrój, Lidzbark Warmiński i Przykona najbardziej innowacyjnymi energetycznie gminami w Polsce

Program dotacji dla mieszkańców zainteresowanych odnawialnymi źródłami energii, inwestycja w gminny transport bezemisyjny oraz inwestycja w farmę fotowoltaiczną zaopatrującą gminne budynki (a w przyszłości także domy prywatne) – to projekty nagrodzone w III Ogólnopolskim Konkursie dla Jednostek Samorządu Terytorialnego na Najbardziej Innowacyjny Energetycznie Samorząd. Uroczyste wręczenie nagród i wyróżnień odbyło się w siedzibie Agencji Rozwoju Przemysłu SA w Warszawie.

Celem Konkursu było nagrodzenie i promocja samorządów podejmujących działania na rzecz szeroko rozumianej innowacyjności energetycznej. Chodzi o wdrażanie rozwiązań niskoemisyjnych, przyjaznych klimatowi, wpisujących się w transformacje energetyczną.
Udział w Konkursie był dla uczestników bezpłatny, a zgłoszenia ocenione zostały przez ekspertów z różnych części kraju. Kapituła powołana przez organizatora czyli Instytut Polityki Energetycznej im. Łukasiewicza, przyznała wyróżnienia i tytuły w poszczególnych kategoriach.
– Cały czas podkreślamy, że transformacja energetyczna musi rozpocząć się w samorządach, dlatego chcemy nagrodzić najlepsze przykłady przedsięwzięć z tej dziedziny – mówi dr hab. Mariusz Ruszel, prof. Politechniki Rzeszowski, Prezes Instytutu Polityki Energetycznej im. Łukasiewicza.

Jak podkreśla koordynator konkursu dr inż. Sławomir Stec, w tym roku poziom zgłaszanych projektów był wysoki: Samorządy zaprezentowały kolejne ciekawe przedsięwzięcia, które warto szeroko propagować – mówi dr inż. Sławomir Stec. – Liczymy, że szybko znajdą się naśladowcy i podobne projekty zaczną powstawać w innych częściach kraju.

Wyniki konkursu
Energetyczny Inwestor Roku z zakresu Budownictwa – gmina Lądek-Zdrój (woj. dolnośląskie);
Energetyczny Inwestor Roku z zakresu Transportu – gmina Lidzbark Warmiński (woj. warmińsko-mazurskie);
Propagator Wiedzy o Energii Roku – gmina Przykona (woj. wielkopolskie).

Ponadto certyfikaty dla najlepszych gmin otrzymały:
• Besko (podkarpackie)
• Bieliny (świętokrzyskie)
• Chełmża (kujawsko-pomorskie)
• Dzierzgoń (pomorskie)
• Gdynia (pomorskie)
• Lądek-Zdrój (dolnośląskie)
• Lidzbark Warmiński (warmińsko-mazurskie)
• Przykona (wielkopolskie)
• Przywidz (pomorskie)
• Rybnik (śląskie)
• Słupsk (pomorskie)
• Szczecinek (zachodniopomorskie)
• Świerczów (opolskie).

Partnerami Konkursu są: Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. (Partner Generalny), Bank Gospodarstwa Krajowego (Partner Strategiczny), Polska Spółka Gazownictwa (Sponsor Główny), Metrolog Spółka z o.o. (Sponsor Wspierający), Polska Grupa Energetyczna (Partner Srebrny)

Konkurs ma także II kategorię – Aspirujący Innowator Roku w dziedzinie ciepłownictwa. Tutaj nagradzane są samorządy, które myślą o modernizacji swoich elektrociepłowni. Nagrodą jest sfinansowanie kosztów przygotowania dokumentacji inwestycyjnej, tak by samorząd mógł sięgnąć po środki z instrumentu ELENA (European Local Energy Assistance), instrumentu Komisji Europejskiej, zarządzanego przez Europejski Bank Inwestycyjny, finansowanego z programu Horyzont 2020. W wieloetapowej ocenie do finału zakwalifikowały się Elbląg, Gliwice, Końskie, a także w związku z rokującymi planami Miastko. Eksperci oceniający zgłoszenia po rozmowach z przedstawicielami samorządów jednoznacznie uznali, że zwycięzcą konkursu w edycji 2023 została gmina Gliwice.
– Imponuje nam wasze szerokie widzenie problemów. Gratulujemy odwagi, decyzyjności, pasji – mówił podczas wręczania nagród dr hab. Tomasz Gackowski, Dyrektor Zarządzający Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.
Nagrodzony pomysł Zielonego Parku Energii ma łączyć w sobie kilka elementów. Chodzi o odzyskiwanie ciepła ze ścieków, przetwarzania odpadów czy też największą farma kolektorów słonecznych w Polsce.
– Wsiedliśmy do pędzącego pociągu transformacji i jesteśmy w dobrym towarzystwie – powiedział odbierający nagrodę Dyrektor Grzegorz Zawierucha z PEC-Gliwice sp. z o.o.

Opis nagrodzonych projektów

Propagator Wiedzy o Energii Roku
W gminie Przykona od lat promowany jest rozwój odnawialnych źródeł energii. Już 10 lat temu na budynku Urzędu Gminy zainstalowano pierwszą instalację fotowoltaiczną. Teraz w budżecie gminy są środki na dotacje do zielonej energii dla mieszkańców. I tak dofinansowanie w wysokości 5000 zł przyznawane jest do instalacji fotowoltaicznych, do kolektorów słonecznych oraz do pomp ciepła, do wymiany źródła ciepła na ekologiczne inne niż pompa ciepła – 3000 zł i do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków – 3500 zł. Na 2022 r. zaangażowano w budżecie gminy na ten cel 550 tys. zł, a z dotacji skorzystało 99 gospodarstw domowych. Dzięki temu powstały urządzenia OZE lub przydomowe oczyszczalnie, wykorzystując przeznaczone środki w 82,5%. Wygenerowało to łączną dotacje w wysokości 454 tys. zł. Na ogniwa fotowoltaiczne przyznano najwięcej bo aż 74 dotacje z łączną zainstalowana mocą 460,81 kW, następnie 16 przyznanych dotacji na pompy ciepła z czego 12 CO/CWU (centralne ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową) i cztery CWU (ciepłą wodę użytkową), jedną dotację na kolektory słoneczne do ciepłej wody użytkowej oraz osiem dotacji na przydomowe oczyszczalnie ścieków. Program jest kontynuowany w 2023 r. Dotacja dotyczy 50% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż kwoty wymienione powyżej, do poszczególnych urządzeń OZE. Gminną dotację można łączyć z programami „Mój Prąd” czy „Czyste Powietrze”.

Energetyczny Inwestor Roku z zakresu Budownictwa
Gmina Lądek-Zdrój wybudowała w 2022 r. gminną farmę fotowoltaiczną o mocy 1 MWe i ma pozwolenie na budowę 9 MW. Budowa trwała 6 miesięcy, kosztowała 4 520 078 zł, z czego wkład własny to 432 898 zł. Dotacja z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych wyniosła 1 087 180 zł. Pożyczka z UE – 3 000 000 zł. (rata 17.850 zł.) Oszczędności, które powstały w wyniku tej inwestycji w 2023 r. to od 500 tys. zł do 750 tys. zł. Utworzona została gminna Lądecka Spółdzielnia Energetyczna, której założycielami są trzy jednostki gminne. Farma zasila wszystkie jednostki gminne: ratusz, szkoły, przedszkole stadion, Centrum Kultury, bibliotekę, Straż Miejska, stację kolejową, Inkubator Przedsiębiorczości, obiekty straży OSP, Dom Zdrojowy, teatr, świetlice wiejskie, oczyszczalnia, oświetlenie, parki itd. Członkowie spółdzielni płacą tylko za dystrybucję prądu, a nie ponoszą opłaty mocowej, kogeneracyjnej, OZE. Spółdzielnia planuje przyjmowanie nowych członków: mieszkańców oraz przedsiębiorców. Pierwsi przyjmowani będą ci, którzy przejdą na panele na podczerwień, pompy ciepła i podgrzewacze wody. Dzięki temu mieszkańcy i przedsiębiorcy otrzymają dużo tańszą czystą energię z OZE, która poprawi ich sytuację finansową, podniesie konkurencyjność lokalnych firm oraz poprawi jakość powietrza.

Energetyczny Inwestor Roku z zakresu Transportu
Miasto Lidzbark Warmiński uruchomiło bezpłatną komunikację miejską w obrębie całego miasta i okolic. Połączono komunikacyjnie duże osiedla z centrum miasta. W 2022 r. z komunikacji miejskiej skorzystało 195 702 osoby. W ramach inwestycji pn. „Rozwój mobilności i transportu publicznego Gminy Miejskiej Lidzbark Warmiński – etap II”, zakupiono kolejne dwa fabrycznie nowe autobusy elektryczne, stację ładowania pojazdów, dokonano wymiany opraw oświetleniowych z sodowych na LED w ilości 176 szt., wybudowano ścieżkę rowerową o długości 0,32 km oraz wiaty przystankowe z panelami fotowoltaicznymi. W tej chwili komunikacja miejska jest w 100% niskoemisyjna. Na realizację tej inwestycji Gmina Miejska Lidzbark Warmiński otrzymała w 2022 r. dofinansowanie w wysokości 5 928 097,49 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2014-2020. Zrealizowana inwestycja pozwoli na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w ciągu każdego roku o 7,52 MG CO2/r. oraz zmniejszenie zużycia energii końcowej w wyniku realizacji projektu o 122 563,35 GJ/r. Realizacja inwestycji rozpoczęła się w kwietniu 2022 r. i trwa do dziś. Planowanym terminem zakończenia – rozliczenia inwestycji jest grudzień 2023 r.

Organizatorem konkursu jest Instytut Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza przy współpracy z Partnerem Generalnym – Agencją Rozwoju Przemysłu S.A. oraz Partnerem Strategicznym – Bankiem Gospodarstwa Krajowego i Sponsorem Głównym Polską Spółką Gazownictwa Spółka z o.o., a także Sponsorem Wspierającym – Metrolog S.A. i Partnerem Srebrnym – Polską Grupą Energetyczną S.A.

***

Instytut Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie to powstały w 2015 r. niezależny think tank grupujący ekspertów zajmujących się energetyką. Instytut prowadzi działalność naukowo-badawczą, ekspercką, propaguje naukę i wiedzę o polityce energetycznej. Wydaje też analizy, raporty, książki czy anglojęzyczne czasopismo naukowe Energy Policy Studies.

Źródło: Instytut Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza