Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w polskim sektorze energetycznym i paliw gazowych oraz stan realizacji planów rozwoju przez operatorów obu systemów – raport Prezesa URE
Co dwa lata regulator sporządza raport[1] podsumowujący warunki gospodarowania w sektorach elektroenergetycznym i paliw gazowych w Polsce zawierający również informacje o projektach inwestycyjnych znajdujących się w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej.
Tegoroczny, szósty raport przedstawia i ocenia warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w latach 2019-2020 w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej i paliw gazowych oraz poziom realizacji planów rozwoju operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych elektroenergetycznych i gazowych. Co ważne, prezentując najważniejsze wnioski z przygotowanego obrazu rynku, regulator wskazuje na pożądane kierunki zmian legislacyjnych, które mogłyby przyczynić się do ułatwienia prowadzenia działalności na rynkach energii.
– Istotnym, w kontekście realizacji przez przedsiębiorców inwestycji niezbędnych w procesie transformacji energetycznej, jest wprowadzenie do polityki regulacyjnej wymiaru jakościowego, jak również takie zaprojektowanie tych inwestycji, aby w jak największym stopniu realizowały strategiczne cele polskiego sektora energetycznego – zauważa Rafał Gawin, Prezes URE. – Większe ukierunkowanie na efekty działań inwestycyjnych przyczyni się z jednej strony do poprawy elastyczności przedsiębiorstw energetycznych w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu gospodarczym i regulacyjnym, a z drugiej powinno zapewnić koordynację tych działań w sektorach: elektroenergetyki, gazownictwa i ciepłownictwa – dodaje.
W ocenie Prezesa URE, znaczenie ma także zapewnienie przedsiębiorcom stabilnego otoczenia regulacyjnego, w szczególności w obszarze zasad zwrotu z zaangażowanego kapitału. Przyczyni się to bowiem do poprawy warunków inwestowania w infrastrukturę sieciową, w szczególności dystrybucyjną, co jest niezbędne w procesie transformacji energetycznej.
***
W Raporcie można znaleźć między innymi informacje o:
1. Przyłączeniach obiektów do sieci
- W latach 2019-2020 Oddziały Terenowe URE odnotowały duży wzrost liczby odmów przyłączenia obiektów do sieci elektroenergetycznej (1 209 powiadomień wobec 260 powiadomień w latach 2017-2018). Zwiększyła się natomiast łączna moc obiektów zgłoszonych do przyłączenia: w badanym okresie wyniosła 5,6 GW, a we wcześniejszych dwóch latach 0,7 GW.
- Głównym powodem odmów przyłączenia obiektów do sieci dystrybucyjnej był brak warunków technicznych.
- W tym samym okresie Oddziały Terenowe URE otrzymały ponad 23 tysiące powiadomień o odmowach przyłączenia obiektów do sieci gazowej. Głównym powodem tych odmów był brak warunków ekonomicznych do wykonania przyłączenia.
2. Strukturze mocy zainstalowanej i osiągalnej w KSE
- W 2020 r. wyraźnie zmieniła się struktura mocy zainstalowanej w krajowym systemie energetycznym: nastąpił duży wzrost mocy zainstalowanych (o ok. 36,6%) oraz mocy osiągalnej (o 34,4%) w źródłach wiatrowych oraz pozostałych odnawialnych, gdzie utrzymała się tendencja wzrostowa.
- Spadkowa tendencja utrzymała się w segmencie elektrowni zawodowych zasilanych węglem kamiennym, w których nastąpił spadek mocy zainstalowanej o ok. 1,8%, a mocy osiągalnej o ok. 2,5%.
Tab. 1. Struktura mocy zainstalowanej i osiągalnej w elektrowniach krajowych w latach 2019-2020
3. Zapotrzebowaniu na moc
- Średnie roczne zapotrzebowanie na moc ukształtowało się w 2020 r. na poziomie 22,4 GW, co jest wartością niższą w stosunku do 2019 r. o 2,8%. Z kolei maksymalne zapotrzebowanie na moc wzrosło w 2020 r. do poziomu 26,8 GW, co stanowi roczny wzrost o 1,1%.
- Zapotrzebowanie na moc szczytową od stycznia do listopada 2020 r. pozostawało na poziomie niższym niż w 2019 r., głównie z uwagi na ograniczenia w działalności gospodarki spowodowane pandemią. Natomiast w okresie późnojesiennym, po „odblokowaniu” wybranych segmentów gospodarki, zapotrzebowanie szczytowe zwiększyło się i osiągnęło poziom wyższy niż w 2018 r.
Rys. 1. Maksymalne miesięczne krajowe zapotrzebowanie na moc szczytową dla dni roboczych w latach 2019-2020
4. Produkcji i zużyciu energii
- W 2020 r. w Polsce wyprodukowano 152,3 TWh energii elektrycznej, tj. o 6,4 TWh (4 proc.) mniej niż w 2019 r. Również zużycie energii elektrycznej w kraju w 2020 r. osiągnęło niższy poziom w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniosło 165,5 TWh, co daje spadek o 2,3%.
- Ponieważ produkcja energii elektrycznej w 2020 r. nie pokryła zużycia krajowego, nadal wzrastał udział importu energii elektrycznej.
- Na uwagę zasługuje znaczne ograniczenie produkcji w podsegmencie wytwórców opartej o węgiel brunatny (spadek produkcji energii o 8,5%) i kamienny (spadek produkcji energii o 8,5%), zrekompensowane częściowo (co do wolumenu) przez wzrost wytwarzania w oparciu o paliwo gazowe (wzrost o 15%).
- Stale wzrasta produkcja energii elektrycznej w OZE i w badanym okresie wzrost ten wyniósł ponad 14%.
Tab. 2. Produkcja i zużycie energii elektrycznej w latach 2019-2020
5. Najważniejszych inwestycjach operatora systemu przesyłowego gazowego OGP Gaz-System
Rys. 2 . Struktura nakładów inwestycyjnych zrealizowanych w 2020 r. przez OGP Gaz-System
Rys. 3. Inwestycje strategiczne OGP Gaz-System – stan na 31.12.2020 r.
[1] Zobligowany jest do tego na podstawie art. 23 ust. 2a i 2c ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716 z późn. zm.). Prezes URE przedstawia Raport ministrowi właściwemu ds. energii.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
