Efektywność energetyczna: białe certyfikaty PMEF wkrótce tracą ważność

System oparty na świadectwach efektywności energetyczne^j[1] jest w Polsce jednym z głównych narzędzi mających na celu redukcję zużycia energii, co przekłada się na zwiększanie konkurencyjności polskiej gospodarki. To system motywacyjny służący do wspierania inwestycji modernizacyjnych, które poprawiają efektywność energetyczną.

Białe certyfikaty, czyli świadectwa efektywności energetycznej, wydawane są przez Prezesa URE jako potwierdzenie tzw. efektu energetycznego (oszczędności energii) uzyskanego w wyniku realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej. Przykładem takich działań może być w szczególności  modernizacja lub wymiana urządzeń i instalacji, usprawnianie procesów oraz wprowadzanie nowych technologii: wszystko po to, aby w produkcji i procesie dostarczania usług zużywać mniej energii oraz surowców służących do jej wytwarzania.

Zgodnie z założeniami tego systemu wsparcia, podmioty zobowiązane do realizowania obowiązków wynikających z ustawy o efektywności energetyczne^j[2] (tj. przede wszystkim przedsiębiorcy sprzedający odbiorcom końcowym gaz ziemny, energię elektryczną oraz ciepło) mogą to zrobić m. in. poprzez pozyskanie i przedstawienie do umorzenia Prezesowi URE świadectw efektywności energetycznej. Białe certyfikaty wydawane są na wniosek podmiotu, który zamierza zrealizować przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej^[3]. Świadectwa te rekompensują koszty poniesione na inwestycje proefektywnościowe, bowiem – podobnie jak w przypadku świadectw pochodzenia z OZE – również i z białych certyfikatów wynikają prawa majątkowe, które są przedmiotem obrotu na Towarowej Giełdzie Energii. Prawa majątkowe wynikające z białych certyfikatów są nabywane przez podmioty zobowiązane, w celu ich umorzenia na poczet realizacji obowiązków wynikających z ustawy o efektywności energetycznej.

Jeden z funkcjonujących na rynku rodzajów świadectw efektywności energetycznej 1 lipca 2021 r. traci ważność.

Chodzi o tzw. świadectwa „przetargowe” (na TGE określone jako instrument PMEF^[4]), wydane w wyniku rozstrzygnięcia przez Prezesa URE pięciu przetargów (w latach 2013-2017) na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności. Ważność wydanych  świadectw „przetargowych” upływa 1 lipca br. Oznacza to, że 2020 r. był ostatnim, za który można tymi świadectwami wypełnić ustawowy obowiązek.

URE przypomina:

• aby wykorzystać te świadectwa, należy złożyć w URE odpowiedni wniosek o ich umorzenie w terminie umożliwiającym Prezesowi URE wydanie decyzji do 30 czerwca 2021 r.
• nadanie wniosku pocztą przed 30 czerwca nie gwarantuje wydania przez Prezesa URE stosownej decyzji.

***

• Prezes URE odpowiada za wdrażanie i administrowanie systemem wsparcia efektywności energetycznej: wydaje świadectwa efektywności energetycznej, monitoruje realizację obowiązków przez podmioty zobowiązane, a w uzasadnionych przypadkach nakłada kary pieniężne na uczestniczące w systemie podmioty.
• Świadectwo efektywności energetycznej jest potwierdzeniem planowanej do zaoszczędzenia ilości energii finalnej wynikającej z przedsięwzięcia^[5] służącego poprawie efektywności energetycznej. Prawa majątkowe wynikające z wydawanych świadectw efektywności energetycznej są przedmiotem obrotu na Towarowej Giełdzie Energii oraz podlegają umorzeniu przez Prezesa URE.
• Na gruncie „starej” ustawy o efektywności energetycznej z 15 kwietnia 2011 r. świadectwa wydawane były w wyniku przetargów ogłaszanych, organizowanych i przeprowadzanych przez Prezesa URE. „Nowa” ustawa o efektywności energetycznej, która weszła w życie 1 października 2016 r., zmieniła sposób ich wydawania. Świadectwa efektywności energetycznej wydawane są – na gruncie tej ustawy – na wniosek uprawnionych podmiotów, poza formułą konkursową.
• Obecnie na rynku funkcjonują następujące rodzaje świadectw efektywności energetycznej:

– Pierwszy rodzaj to świadectwa bezterminowe^[6] (instrument oznaczony na Towarowej Giełdzie Energii jako PMEF_F). Można nimi rozliczyć obowiązek w każdy wskazany w ustawie sposób, a więc m.in. do 30 czerwca trzeciego roku następującego po roku, którego dotyczy obowiązek (np. celem realizacji obowiązku za 2019 r. świadectwa te można umorzyć do 30 czerwca 2022 r.).

– Drugi rodzaj to świadectwa terminowe^[7] (instrument oznaczony na TGE jako PMEF-2020). Można nimi realizować obowiązek za rok, w którym zostały wydane. Zatem w celu realizacji obowiązku za rok 2020 świadectwa oznaczone jako instrument PMEF-2020 muszą zostać umorzone przez Prezesa URE do 30 czerwca 2021 r.

– Trzeci rodzaj to świadectwa terminowe tzw. „przetargowe”, które zostały wydane w wyniku rozstrzygnięcia przez Prezesa URE przetargów na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (instrument oznaczony na TGE jako PMEF). Te właśnie świadectwa tracą ważność 1 lipca 2021 r.