W dniu 18 marca 2021 r. Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Manuel Campos Sánchez-Bordona wydał opinię w postępowaniu odwoławczym Republiki Federalnej Niemiec od wyroku Sądu UE w sprawie decyzji Komisji Europejskiej wyłączającej w praktyce gazociąg OPAL spod unijnych zasad zakazujących monopolizowania infrastruktury przesyłowej. Opinia Rzecznika Generalnego potwierdza główne tezy wyroku Sądu UE, który uznał, że decyzja KE została wydana z naruszeniem prawa.

– Ogłoszona dziś opinia Rzecznika Generalnego potwierdza argumenty podnoszone od 2016 r. przez rząd RP i PGNiG SA. Sprawa ma znaczenie nie tylko w kontekście konkretnego gazociągu. Uniemożliwienie monopolizacji całej przepustowości gazociągu OPAL to dobra wiadomość nie tylko dla Polski, ale również dla bezpieczeństwa energetycznego całej Unii Europejskiej oraz prawidłowego funkcjonowania unijnego rynku gazu – podkreślił Paweł Majewski, Prezes Zarządu PGNiG SA.

We wrześniu 2019 roku Sąd UE, kończąc postępowanie w pierwszej instancji, nie tylko unieważnił decyzję Komisji Europejskiej, ale jednocześnie potwierdził kluczową rolę zasady solidarności energetycznej oraz doprecyzował jej znaczenie. Zdaniem Rzecznika Generalnego Sąd UE słusznie orzekł, że zasada solidarności energetycznej „obejmuje prawa i obowiązki zarówno dla Unii, jak i dla państw członkowskich” i nakłada obowiązek indywidualnej oceny interesów każdego z nich przy wydawaniu decyzji przez Komisję Europejską. W konsekwencji Rzecznik Generalny TSUE opowiedział się za utrzymaniem w mocy wyroku Sądu UE stwierdzającego nieważność decyzji Komisji Europejskiej ze względu na niespełnienie wymogów wynikających z zasady solidarności energetycznej.

– Zależy nam, aby solidarność energetyczna w Unii Europejskiej nie była pustym sloganem, dowolnie interpretowanym pod bieżące potrzeby, ale zasadą prawa obowiązującą unijne instytucje i szanowaną przez państwa członkowskie. Oczekujemy pełnego stosowania zasady solidarności energetycznej również w odniesieniu do projektu Nord Stream 2 – dodał Paweł Majewski.

Opinia Rzecznika Generalnego ma istotne znaczenie dla ostatecznego wyroku Trybunału, choć nie jest dla niego wiążąca. Wyrok Trybunału będzie kluczowy dla rozstrzygnięcia skargi PGNiG SA i PGNiG Supply&Trading GmbH na ugodę administracyjną pomiędzy niemieckim organem regulacyjnym (Bundesnetzagentur) a PAO Gazprom, OOO Gazprom Export oraz OPAL Gastransport GmbH, wdrażającą zasady wyłączenia regulacyjnego dla gazociągu OPAL w Niemczech i pozwalającą na wykorzystanie przez Gazprom całej przepustowości tego gazociągu.  Postępowanie w tej sprawie prowadzone jest przed Wyższym Sądem Krajowym w Düsseldorfie.

***

10 września 2019 r. na skutek działań rządów Polski, Litwy i Łotwy, Sąd UE stwierdził nieważność Decyzji Komisji Europejskiej z dnia 28 października 2016 r. zezwalającej na wyłączenie gazociągu OPAL spod obowiązków wynikających z III Pakietu Energetycznego. Wyrok potwierdził argumenty Polski, że wydając decyzję, KE naruszyła zasady Unii Europejskiej poprzez niezbadanie jej wpływu na bezpieczeństwo energetyczne Polski.

Rząd Niemiec w grudniu 2019 r. zaskarżył wyrok Sądu Unii Europejskiej do Trybunału Sprawiedliwości, domagając się uchylenia orzeczenia. Decyzja Komisji Europejskiej akceptowała przyznanie Gazpromowi przez niemiecki urząd regulacji energetyki monopolu w wykorzystaniu niemieckiego gazociągu OPAL. PGNiG SA, PGNiG Supply&Trading GmbH, NAK Naftohaz Ukrainy, a także rząd Polski wspierany przez rządy Litwy i Łotwy zaskarżyły tę decyzję jeszcze w grudniu 2016 r. Ponadto w grudniu 2016 r. PGNiG SA oraz PGNiG Supply & Trading zaskarżyły przed niemieckim Wyższym Sądem Krajowym w Düsseldorfie ugodę administracyjną pomiędzy niemieckim organem regulacyjnym (Bundesnetzagentur) a PAO Gazprom, OOO Gazprom Export oraz OPAL Gastransport GmbH wdrażającą zasady wyłączenia regulacyjnego dla gazociągu OPAL. Sprawa jest w toku.

Źródło: PGNiG SA