Tydzień z prawami konsumentów w URE
Nadrzędnym celem działań podejmowanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jest dbałość o równoważenie interesów firm energetycznych i konsumentów paliw i energii.
– Przedsiębiorstwa energetyczne i odbiorcy paliw i energii nie są równorzędnymi uczestnikami rynku głównie z uwagi na asymetrię informacji. Dlatego specjalną uwagę i wsparcie należy kierować do grupy instytucjonalnie słabszej, jaką są konsumenci – podkreśla Rafał Gawin, Prezes Urzędu. – Działania informacyjne i edukacyjne podejmowane przez Urząd Regulacji Energetyki wpisują się w ten cel. Tylko odpowiednio poinformowany, świadomy swoich praw i obowiązków odbiorca może w pełni i bezpiecznie korzystać z oferty rynkowej oraz skutecznie dbać o własne interesy. Ma to szczególne znaczenie w dobie przemian jakim podlega sektor energii w związku z transformacją klimatyczno-energetyczną.
Z okazji obchodzonego co roku 15 marca Światowego Dnia Konsumenta, URE przez cały tydzień na swoim twitterowym profilu będzie przypominał odbiorcom paliw i energii o ich prawach, doradzał jak rozwiązywać problemy oraz gdzie szukać informacji i wsparcia w relacjach z przedsiębiorstwami energetycznymi.
Jeśli chcesz wiedzieć:
- jak nie dać się oszukać zmieniając sprzedawcę prądu lub gazu?
- na co zwracać uwagę zawierając umowę ze sprzedawcą energii?
- planujesz instalację paneli fotowoltaicznych,
koniecznie śledź nasz twitterowy profil w najbliższym tygodniu!
Let’s ASPIRE! Wizja CEER-BEUC 2030 dla odbiorców energii.
Rada Europejskich Regulatorów Energii (CEER, Council of European Energy Regulators,) i Europejska Organizacja Konsumentów (BEUC, Bureau Européen des Unions de Consommateurs,) przygotowały dokument „Vision for Energy Consumers with a horizon to 2030”. Stanowi on aktualizację dokumentu z 2012 r. i dotyczy podstawowych, zorientowanych na konsumenta zasad sformułowanych jako: niezawodność, przystępność cenowa, prostota, ochrona i upodmiotowienie. Zaprezentowane w Wizji podejście znalazło swoje odzwierciedlenie również w europejskich przepisach dotyczących energetyki. Wizja konsumentów energii z perspektywą do 2030 r. uwzględnia unijne cele dotyczące zrównoważonego rozwoju i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Organizacje przewidują, że w świetle ogromnych wyzwań, przed jakimi stoi sektor, prawa konsumentów na rynku energii będą chronione w sposób szczególny.
– Transformacja energetyczna to wyzwanie, również społeczne, które warunkuje dalszy rozwój gospodarczy i cywilizacyjny. Energetyka zmienia się w sposób rewolucyjny: pojawiają się nowe technologie, nowe innowacyjne usługi oraz przedsiębiorstwa je świadczące. Dynamicznie rozwija się energetyka obywatelska – zauważa Prezes URE. – Wykorzystując nowe technologie, innowacyjne przedsiębiorstwa świadczące usługi energetyczne powinny nie tylko w szczególny sposób dbać o interesy konsumentów, ale również umożliwić odbiorcom pełne uczestnictwo w procesie transformacji np. przez wsparcie zarządzania ich zużyciem energii – zaznacza Rafał Gawin.
Przeciwdziałanie zmianie klimatu w sposób zintegrowany będzie wymagało głębokiej transformacji gospodarek i znacząco wpłynie na sposób, w jaki korzystamy z energii w codziennym życiu, np. do ogrzewania i chłodzenia domów, gotowania czy w transporcie. Wizja dla odbiorców energii pokazuje przyszłość, w której konsumenci rozumieją wpływ zużywania energii na środowisko, a przy tym otrzymują jasne, wiarygodne informacje oraz narzędzia do samodzielnej oceny oddziaływania na klimat. Dzięki tym mechanizmom konsumenci w pełni świadomie będą mogli dokonywać wyborów optymalnych dla środowiska i rynków energii. Przykładem może być rosnące zainteresowanie odbiorców produkcją energii z własnych źródeł odnawialnych.
Istotą transformacji energetycznej powinna być sprawiedliwość społeczna. Zmiany systemowe nie mogą odbywać się ze szkodą dla jakiejkolwiek grupy społecznej – szczególnie takiej, która jest mniej zamożna lub wykluczona cyfrowo. Autorzy Wizji podkreślają, że wdrażając zmiany, szczególna ochroną należy objąć konsumentów w trudnej sytuacji oraz tych, którym grozi wykluczenie. Jednym z narzędzi takiej ochrony jest np. dostęp do dostosowanego do ich potrzeb poradnictwa (np. za pośrednictwem rządowych usług socjalnych).
Co oznacza hasło ASPIRE?
Let’s ASPIRE, czyli aspirujmy, to główne hasło Wizji rozwoju do roku 2030, w którym słowo ASPIRE jest akronimem słów, które definiują priorytety opisane w dokumencie mające zapobiegać wykluczeniu grup konsumentów energii w procesie transformacji energetycznej.:
- A – jak affordability, czyli przystępność. Opłaty dla konsumentów są utrzymywane na rozsądnym poziomie, zapewniając właściwy stosunek jakości do ceny na poziomie uwzględniającym koszty finansowania inwestycji niezbędnych do rozwoju i utrzymania sieci. Oznacza że traktowana priorytetowo efektywność energetyczna pozwala konsumentom obniżyć rachunki i ograniczyć ilość marnowanej energii.
- S – jak simplicity, czyli prostota. Informacje przekazywane konsumentom mają być proste, łatwo dostępne, porównywalne i ułatwiać im dokonywanie wyborów. Oznacza to również jasność i przejrzystość procesów, które dotyczą konsumenta (np. w zakresie obsługi klienta, punktów kontaktowych itp.), a także np. zmiany sprzedawcy, rozliczeń i rozstrzygania sporów. Informacje te mają umożliwić konsumentom łatwe porównywanie ofert również pod względem wpływu na środowisko.
- P – jak protection, czyli ochrona. Konsumenci mają korzystać z praw i ochrony zawartych w ogólnych przepisach dotyczących ochrony konsumentów (jak np. ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi), a także w przepisach sektorowych, które są dostosowane do zmian związanych z transformacją energetyki, takich jak wyjaśnianie możliwości i ryzyk dotyczących umów z dynamicznymi cenami energii. Skargi konsumentów są rozstrzygane w sposób przejrzysty, sprawiedliwy i szybki poprzez alternatywne metody rozwiązywania sporów (alternative dispute resolution, ADR) lub procesy sądowe. Przedsiębiorstwa chronią dane konsumentów. W rozwoju inteligentnych technologii i usług energetycznych firmy domyślnie przestrzegają zasad dotyczących prywatności już w fazie projektowania, domyślnie zakładając ochronę prywatności. Praktyki przedsiębiorstw w zakresie ochrony prywatności wykraczają poza zwykłe przestrzeganie ogólnego rozporządzenia UE o ochronie danych (RODO).
- I – jak inclusiveness, czyli włączenie. Konsumenci znajdujący się w trudnej sytuacji lub w sytuacji ubóstwa energetycznego korzystają ze zwiększonej ochrony dzięki szczególnym politykom i regulacjom, takim jak system wsparcia efektywności energetycznej, ukierunkowane doradztwo i ochrona przed wstrzymaniem dostaw. Kluczowe znaczenie ma edukacja konsumencka i informacja na temat tego, jak czerpać korzyści z nowo opracowanych narzędzi służących lepszemu wykorzystaniu energii.
- R – jak reliability, czyli niezawodność. Dostawa energii jest usługą użyteczności publicznej, co odróżnia ją od „konwencjonalnych” dóbr i usług. Konsumenci mają dostęp do niezawodnych i bezpiecznych dostaw energii zarówno w zakresie procesów technicznych, jak i praktyk handlowych. Aby konsumenci mogli być aktywnymi uczestnikami rynku energii i czerpać z niego korzyści, muszą być w stanie pozyskać i zaufać odpowiednim informacjom. Informacje na temat wpływu zużycia energii na środowisko są prawidłowe, certyfikowane i weryfikowalne oraz cieszą się zaufaniem konsumentów.
- E – jak empowerment, czyli wzmocnienie. Konsumenci i prosumenci, którzy pomagają ustabilizować pracę sieci są nagradzani ekonomicznie za swoje aktywne zachowanie i korzystają z tych samych standardów ochrony konsumentów, także w przypadku, gdy mają umowy wiązane na sprzedaż i zakup energii. Prosumenci mogą łatwo sprzedawać wytwarzaną przez siebie energię do sieci i innym odbiorcom, ponieważ procesy, które im na to pozwalają, są proste, a jednocześnie zgodne z modelem rynku (tj. nie powodują zakłóceń rynkowych). Aby było to możliwe na dużą skalę, władze muszą zapewnić dobrze funkcjonujące rynki ze skutecznymi sygnałami cenowymi umożliwiającymi konsumentom pełne uczestnictwo w rynkach (np. brak nieracjonalnie wysokich progów wejścia na rynek).
Wszystkie te zasady powinny być brane pod uwagę przy projektowaniu rozwiązań i podejmowaniu decyzji związanych z procesem transformacji energetycznej.
***
Rada Europejskich Regulatorów Energetyki (CEER, The Council of European Energy Regulators) jest niezależnym, dobrowolnym stowarzyszeniem zrzeszającym regulatorów energetyki z krajów UE. CEER wspiera rozwój konkurencyjnego jednolitego rynku energii i gazu w Europie stanowiąc platformę współpracy oraz wymiany informacji i najlepszych praktyk pomiędzy europejskimi regulatorami.
Europejska Organizacja Konsumencka (BEUC, od francuskiej nazwy Bureau Européen des Unions de Consommateurs) działa na rzecz i w interesie konsumentów. Organizacja zrzesza 45 europejskie konsumenckie organizacje z 35 krajów. Reprezentuje swoich członków i broni interesów konsumentów w procesie decyzyjnym z instytucjami Unii Europejskiej, działając jako „głos konsumentów w Europie”. BEUC bada decyzje UE i procesy, które mogłyby mieć wpływ na konsumentów, ze szczególnym naciskiem na osiem obszarów wskazanych jako priorytetowe przez jego członków: energia i zrównoważony rozwój, usługi finansowe, żywność, zdrowie, bezpieczeństwo, umowy konsumenckie, środowisko cyfrowe, dochodzenie roszczeń przez konsumentów.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
