Gospodarka Obiegu Zamkniętego: czego Polska może nauczyć się od innych krajów
Rozwój Gospodarki o Obiegu Zamkniętym jest jednym z priorytetów Europejskiego Zielonego Ładu, jak również kluczowym elementem na drodze do redukcji emisji CO2. W swojej opinii, opublikowanej 8 stycznia 2021, Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła opracowanie przez Ministra Rozwoju Mapy Drogowej Transformacji w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego. Czy to oznacza jednak, że przed nami już prosta droga do spełnienia wytycznych UE i redukcji emisji CO2 o 55% do 2030 roku?
Wyzwania unijne a polskie realia
Pod względem emisji CO2 Polska plasuje się na niechlubnym, 18 miejscu na świecie. Rocznie, w skali kraju emitujemy ok 340 mln ton dwutlenku węgla, czyli średnio 9 ton CO2 na osobę. Za niemal połowę tego wyniku odpowiada, wciąż oparty na węglu, sektor energetyczny. Wyzwaniem, jakie stoi przed Polską jest redukcja emisji CO2 o prawie 190 mln ton i to w przeciągu zaledwie 10 lat. Tymczasem, NIK w swojej opinii zwraca uwagę na fakt, iż większość z zaplanowanych w Mapie zadań jest wciąż na etapie przygotowania, a to oznacza konieczność zdecydowanego przyspieszenia prac w tym obszarze.
Sieci ciepłownicze – szansa czy zagrożenie dla GOZ?
Skoro sytuacja wymaga zdecydowanych i szybkich działań, należy skorzystać z dostępnych zasobów. Pod lupę warto wziąć istniejący już w Polsce, rozbudowany system ciepła sieciowego. Wydaje się jednak, że same inwestycje w rozbudowę sieci nie wystarczą.
– Dalsza rozbudowa sieci ciepłowniczych w naturalny sposób wpisuje się z realizację celów wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu. Fortum od kilku lat konsekwentnie realizuje inwestycje w tym obszarze – tłumaczy Jacek Ławrecki, Dyrektor ds. Komunikacji w Fortum i dodaje: Zdajemy sobie jednak sprawę, że to za mało. Ciepło sieciowe w Polsce wciąż pochodzi z elektrociepłowni i ciepłowni, które opalane są głównie węglem. Dlatego kluczowe jest wprowadzanie alternatywnych paliw, jak na przykład produkowany z odpadów RDF.
Paliwo alternatywne RDF pochodzi z frakcji odpadów nienadających się do recyklingu, a charakteryzujących się wysoką wartością energetyczną (zwykle w ok.14-22 MJ/Kg). Potencjał energetyczny, jaki leży w odpadach, doceniło już wiele krajów, które w ten sposób w praktyce wdrażają założenia gospodarki obiegu zamkniętego.
Gospodarowanie odpadami w duchu GOZ – jak to robią inni?
Cele gospodarki o obiegu zamkniętym już dziś osiągnięte zostały w Niemczech – wynika z raportu „Gospodarka Obiegu Zamkniętego – szanse i wyzwania”, którego partnerem jest Fortum. Udział recyklingu i metod biologicznych w przetwarzaniu odpadów wynosi w Niemczech ok. 66%, przy składowaniu poniżej 1% i udziale spalania na poziomie ok. 33-34%.
Dla porównania w Polsce w 2018 r. odpady komunalne poddano recyklingowi w zaledwie 26%, obróbce biologicznej w 8%, a tylko 24% odpadów przekształcono termicznie. Aż 42% przeznaczono do składowania!
Według danych Eurostatu, najwięcej odpadów w Europie wytwarzają Duńczycy – 781 kg/r., – z czego składowanych jest tylko 1%. Udało się to osiągnąć m.in. dzięki regulacjom prawnym gwarantującym swobodny zwrot opakowań depozytowych (w tym plastikowych) oraz zapewnieniu odpowiednio rozwiniętej infrastruktury.
Znakomitymi wynikami w kwestii recyklingu mogą się również pochwalić nasi zamorscy sąsiedzi. Już przed 2016 r., Szwecji udało się osiągnąć większość wskaźników zaplanowanych na 2020 r., a średni poziom przetworzenia odpadów z opakowań wynosi 69%. Ponadto w samym tylko Sztokholmie udział ciepła z odpadów to ok 35%, co skutkuje tym, że de facto cały południowy Sztokholm ogrzewany jest odpadami komunalnymi i przemysłowymi. Takie wskaźniki to nie tylko efekt wysiłków mieszkańców, ale w dużej mierze rozwiązania systemowe oraz przełożenie odpowiedzialności za recykling również na producentów towarów.
Wdrożenie koncepcji Gospodarki Obiegu Zamkniętego jest możliwe, ale wymaga szerszego spojrzenia na odpady, zarówno pod kątem recyklingu, jak również pod kątem odzysku energii. Potrzebne jest również wprowadzenie niezbędnych rozwiązań legislacyjnych, wypracowywanych we współpracy z przedsiębiorcami, które pozwolą na sprawne wdrożenie tego typu rozwiązań. Między innymi w tym celu w zeszłym roku z inicjatywy Fortum została powołana w Koalicja Włącz Czystą Energię dla Polski, której liderem są Pracodawcy RP.
Źródło: Fortum
