Rok 2020 w polskiej elektroenergetyce to historia gwałtownego spadku i powolnego wzrostu. Pandemia koronawirusa, która wybuchła w połowie marca, przyniosła tąpnięcie w zapotrzebowaniu na moc – co przełożyło się na spadek produkcji energii elektrycznej, ale także na niższe emisje oraz na obniżenie cen energii. Wyraźnie jednak widać, że po trudnym drugim kwartale, teraz sytuacja na rynku z miesiąca na miesiąc zbliża się do stanu sprzed roku.

W sierpniu zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrosło o 0,9% w stosunku do czerwca. Jednocześnie jednak zużycie na poziomie 13,4 TWh było o 1,3% mniejsze niż w sierpniu 2019.

Produkcja energii elektrycznej w sierpniu 2020 r. zwiększyła się o 1,5% m/m. Wzrosła produkcja w elektrowniach opalanych węglem kamiennym (o 2,6% m/m). Produkcja z fotowoltaiki w zestawieniu z lipcem zwiększyła się o 7,4%, do do 283 GWh. Spadło natomiast wytwarzanie energii z elektrowni wiatrowych, co jest zjawiskiem typowym dla tej technologii w miesiącach letnich.

Ceny energii na Rynku Dnia Następnego powróciły do wysokich poziomów – średnioważony indeks TGeBase jest najwyżej od października 2019 r. (ok 232 PLN/MWh). Na Rynku Terminowym Towarowym również odnotowano wzrosty cen – głównie z powodu rosnących cen uprawnień do emisji CO2. Analiza Clean Dark Spread wskazuje jednak, że giełdowa korekta mogła być mniejsza – średni indeks BASE_n+1 spadł o ok. 9,4 PLN/MWh, podczas gdy koszt uprawnień zmniejszył się tylko o ok. 3 PLN/MWh

Wykres przestawia miks wytwarzania energii elektrycznej w Polsce, w podziale na różne technologie korzystające z paliw lub ze źródeł odnawialnych. Podstawowym źródłem produkcji energii elektrycznej jest węgiel kamienny i brunatny, jednak udział gazu i OZE ciągle rośnie.

Ważne: dane dotyczące fotowoltaiki są raportowane w publicznej platformie dopiero od kwietnia 2020 r.

Znajomość struktury wytwarzania energii elektrycznej pozwala na kalkulację emisji dwutlenku węgla z elektroenergetyki. Emisje CO2 są wyliczone na podstawie przyjętych przez Forum Energii referencyjnych wskaźników emisyjności paliw (węgiel brunatny: 1065 kg/MWh, węgiel kamienny: 900 kg/MWh, gaz ziemny 450 kg/MWh).

Na wykresie widzimy porównanie miesięczne zużycia oraz produkcji energii elektrycznej w roku bieżącym i ubiegłym. Widoczna jest wyraźna sezonowość – sumaryczne zużycie energii jest najwyższe w miesiącach zimowych.

W długim okresie na zużycie wpływa z jednej strony rozwój gospodarczy (odpowiadający za wzrost zużycia), a z drugiej postępujące wysiłki w zakresie efektywności energetycznej (co wpływa na spadek zużycia). Rok 2020 jest jednak specyficzny: pandemia koronawirusa od marca miała ogromne przełożenie zarówno na produkcję jak i zużycie energii. Dopiero w drugiej połowie roku mamy szansę na powrót do tendencji obserwowanych przed rokiem.

Zapotrzebowanie na moc w polskim systemie energetycznym waha się między 10 GW a 25 GW. Średnia wartość obrazuje sytuację systemową w danym miesiącu. Obserwując miesięczne minima i maksima można zauważyć, że miesiące letnie charakteryzują się znaczną zmiennością zapotrzebowania na moc i wysokimi szczytami popytu około południa.

Wykres przedstawia porównanie średnioważonych miesięcznych cen na TGE. Rynek Terminowy Towarowy obejmuje ok. 80% wolumenu sprzedaży energii na Towarowej Giełdzie Energii.

Dwa najważniejsze instrumenty odnoszą się do dostawy energii przez całą dobę (BASE) oraz w godz. 7:00-22:00 (PEAK5). Kontrakty zawierane są z dostawą w przyszłości (max. 3 lata). Zdecydowana większość transakcji na giełdzie dotyczy zakupu energii z dostawą w najbliższym roku kalendarzowym (n+1).

Na podstawie kontraktów zawartych w danym miesiącu, obliczono średnioważony wolumenem indeks BASE_n+1 oraz PEAK5_n+1. Odzwierciedla to długoterminową sytuację na rynku energii elektrycznej.
Natomiast Indeks TGeBase dotyczy Rynku Dnia Następnego (z dostawą kolejnego dnia) – odzwierciedla bieżącą sytuację rynkową i charakteryzuje się wysoką zmiennością. Średnia ważona miesięczna jest zazwyczaj niższa niż ceny na Rynku Terminowym, a zależności sezonowe są nieznaczne.

Wykres przedstawia Clean Dark Spread obliczony na podstawie: indeksu BASE_n+1 (Rynek Terminowy TGE), cen węgla (PSCMI1) oraz cen uprawnień do emisji CO2 (rynek pierwotny EEX).

Clean Dark Spread to różnica ceny energii elektrycznej oraz szacowanych kosztów związanych z produkcją energii (węgla i uprawnień do emisji). Clean Dark Spread można rozumieć jako zysk wytwórcy (w rzeczywistości jednak konieczne jest jeszcze uwzględnienie kosztów transportu, kosztów operacyjnych, poniesionych i planowanych kosztów inwestycyjnych itp.). Analiza zmian tej wartości pozwala na szacowanie bieżącej sytuacji finansowej spółek wytwórczych.

Bieżącą sytuację w elektroenergetyce, godzina po godzinie, można śledzić także zaglądając do Forumetra. 

Źródło: Forum Energii