Prosumenci – jeden z głównych motorów napędowych polskiej fotowoltaiki

Z opublikowanych przez Polskie Siecie Elektroenergetyczne (PSE) danych nt. mocy zainstalowaną we wszystkich rodzajach instalacji fotowoltaicznych łącznie można zaobserwować jak prężnie rozwija się polski rynek fotowoltaiki. Zaledwie pół roku temu moc zainstalowana w instalacjach fotowoltaicznych przekroczyła znamienną granicę 1 000 MW i dołączyła do gigawatowych technologii wytwarzania energii elektrycznej. Obecnie, na dzień 1 marca 2020 r., moc zainstalowana w fotowoltaice wynosi już 1 600 MW, co oznacza około 60% wzrost w ciągu pół roku oraz prawie dwukrotne zwiększenie mocy w stosunku do marca 2019. 

Bardzo duży odsetek tej mocy stanowią mikroinstalacje fotowoltaiczne, czyli takie instalacje OZE, które nie przekraczają 50 kW. Stanowią one ponad 60% całej mocy zainstalowanej w fotowoltaice. Polska fotowoltaika, w przeciwieństwie do wielu krajów w Europie, ma bardzo prosumencki, rozproszony charakter, który wynika z zainteresowania obywateli produkcją energii we własnym zakresie i powstania wielu małych firm instalatorskich, które te oczekiwania zaspokajają. Energetyka prosumencka rozwija się w Polsce od 2012 r., a najbardziej intensywnie rozwija się w latach 2018-2020. W odpowiedzi na powszechne zainteresowanie instalacjami prosumenckimi powstało wiele systemów wsparcia umożliwiających inwestycje w mikroinstalacje prosumenckie.

System opustów

System opustów obejmuje instalacje o mocy do 50 kW i jest bezgotówkowym, rocznym systemem rozliczeń energii elektrycznej wyprodukowanej w budynku i pobranej z sieci, dedykowany prosumentom. System rozliczania polega na tym, że energię elektryczną wyprodukowaną w mikroinstalacji w pierwszej kolejności zużywa się na potrzeby własne, a nadwyżki oddaje się do sieci elektroenergetycznej, aby w momencie braku lub niedoboru własnej produkcji, na przykład w nocy lub w czasie pochmurnych dni, pobrać ją z sieci. Nie można jednak pobrać bez opłat całości, a tylko 80% oddanej wcześniej do sieci energii elektrycznej (dla instalacji powyżej 10 kW można pobrać 70%). W ten sposób sieć elektroenergetyczna jest traktowana przez prosumenta jako swego rodzaju magazyn energii elektrycznej. Schemat zasady działania systemu opustów przedstawiono na rysunku poniżej.

Program „Mój Prąd”

Program „Mój Prąd” ruszył na początku września 2019 i od początku cieszy się dużym zainteresowaniem. Wsparciem mogą zostać objęte mikro instalacje o mocy 2-10 kW. Program skierowany jest do gospodarstw domowych, jego beneficjentami mogą być osoby fizyczne. Pierwszy nabór w ramach Programu trwał od 30 sierpnia do 20 grudnia 2019 r. a drugi rozpoczął się 13 stycznia br. i zostanie zakończony 18 grudnia 2020 r. lub do wyczerpania alokacji środków. Według danych NFOŚiGW na dzień 31 stycznia 2020 r. liczba wniosków zatwierdzonych przez ministra wyniosła ponad 23 tys., obejmując dofinansowaniem o wysokości 1,15 mln zł, instalacje o mocy 130 MW. Średnia moc instalacji powstającej ze wsparciem programu „Mój Prąd” wynosiła 5,6 KW.

Ulga termomodernizacyjna w PIT za 2019 r.  

W styczniu 2019 r. weszła w życie ustawa, która wprowadziła w podatku dochodowym od osób fizycznych nowe zwolnienie przedmiotowe oraz tzw. ulgę termomodernizacyjną. Ulga termomodernizacyjna polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku kwoty do 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach jednorodzinnych, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Wydatki podlegające odliczeniu muszą być poniesione na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, czyli przedsięwzięcia, którego przedmiotem jest m.in. całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne (w tym PV).

Program priorytetowy NFOSiGW „Czyste Powietrze”

W ramach Programu Czyste Powietrze można uzyskać preferencyjnie oprocentowaną pożyczkę na instalacje fotowoltaiczne i kolektory słoneczne dla budynków nowo budowanych, jak i tych, które mają już pozwolenie na użytkowanie. Według danych NFOŚiGW na dzień 31 stycznia 2020 r., liczba wniosków na dofinansowanie wynosiła ponad 100 tys. na łączną kwotę 2,4 mld PLN. Z wszystkich wniosków prawie 4 tys. uwzględniało instalację OZE.

Działania legislacyjne

W lutym 2019 r., pod przewodnictwem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii (obecnie – Rozwoju), rozpoczął działanie Międzyresortowy Zespół ds. Ułatwienia Inwestycji w Prosumenckie Instalacje Odnawialnych Źródeł Energii Elektrycznej. Efektem prac Zespołu było opracowanie tzw. pakietu prosumenckiego. Usprawnienia jakie wprowadzono to m.in.:
− modyfikacja definicji prosumenta, w tym objęcie nią przedsiębiorców,
− wprowadzenie możliwości sprzedaży przez prosumenta nadwyżek energii dowolnemu podmiotu koncesjonowanemu,
− brak konieczności opracowania i uzgodnienia projektu budowlanego pod względem przepisów przeciwpożarowych w zakresie nowych mikroinstalacji o mocy do 6,5 kW,
– objęcie jednolitą, obniżoną stawką podatku VAT (8% wobec wcześniejszych 23%) dostawy i budowy mikroinstalacji OZE, która ma zapewnić energię dla danego budynku – bez względu na to, gdzie na działce jest zlokalizowana instalacja.

Współpraca z sektorem bankowym

Rośnie również zaangażowanie banków komercyjnych i państwowych w udzielanie finansowania w inwestycje w instalacje prosumenckie osobom fizycznym i podmiotom gospodarczym. Bank Gospodarstwa Krajowego uruchomił instrument gwarancji kredytowych Biznesmax na instalacje fotowoltaiczne dla podmiotów gospodarczych.  W tym momencie budowę instalacji fotowoltaicznych na raty można sfinansować na bardzo preferencyjnych warunkach z oferty ekopożyczki z wielu banków.

Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej